Gmina
Wągrowiec

 BUDKI LĘGOWE

Skrzynka lęgowa, nazywana także budką lęgową, platformą lęgową, niszą lęgową czy półką lęgową to celowo przygotowana konstrukcja, wykonana najczęściej z drewna i przeznaczona na gniazda. Często spotykamy budki przeznaczone dla ptaków, jednakże korzystać z nich lubią także nietoperze, szerszenie i inne zwierzęta, które mają problem ze znalezieniem odpowiedniego miejsca na budowę gniazda.

Budki lęgowe można wieszać nie tylko na ścianach budynków, a również na nadbudówkach np. dźwigowych. Należy pamiętać, iż wieszanie budek należy realizować na ścianach wschodnich lub północnych, tak aby zabezpieczyć je przed ewentualnym nadmiernym nagrzewaniem podczas letnich upałów. Nadmierne nagrzewanie może doprowadzić do przegrzania i śmierci piskląt. Oprócz właściwego usytuowania platform lęgowych, należy zapewnić ptakom swobodny dolot do budek. Pamiętajmy, iż ptakom nie mogą przeszkadzać drzewa czy inne sztuczne konstrukcje.

Wybrane gatunki korzystające z niszy lęgowej to ptaki kolonijne. Biorąc ten fakt pod uwagę budki można wieszać po kilka, a nawet kilkanaście sztuk obok siebie. Dopuszczalne jest także  montowanie specjalnych segmentów budek z wieloma otworami wlotowymi. Tworzone skrzynki lęgowe mogą być wpuszczone w materiał izolacyjny. Istotną kwestią jest solidny montaż do ściany. Pamiętajmy, iż tworzone przez nas konstrukcje nie mogą stanowić zagrożenia dla ich użytkowników – zwierząt, a także ludzi.

Użytkowane budki lęgowe powinny być okresowo czyszczone ze starego materiału gniazdowego. Będzie to zwiększać ich atrakcyjność dla potencjalnych nowych użytkowników.

Czas wieszania budek zależny jest od ich przeznaczenia. Przykładowo najlepszy czas na wieszanie budek dla jerzyków to końcówka kwietnia. Jeżeli budki lęgowe powiesimy wcześniej mogą zostać zasiedlone przez inne gatunki ptaków – np. wróble.

 Źródło: gminawagrowiec.pl

ZASADY BUDOWY BUDEK LĘGOWYCH

Tworzone przez nas platformy lęgowe mogą mieć różny typ i służyć jako schronienie dla różnych gatunków ptaków czy innych zwierząt. Wśród najbardziej popularnych skrzynek wyróżniamy skrzynkę typu:

• A – skrzynka lęgowa dla małych dziuplaków. Są to skrzynki posiadające wewnętrzny wymiar dna 11 x 11 cm, głębokość od wlotu do dna od wewnątrz 21 cm, średnicę otworu wlotowego około 33 mm, natomiast grubość ścianki przedniej do 4 cm. Potencjalne gatunki, które mogą zająć skrzynkę to: bogatka, czubatka, sikora, modraszka czy wróbel.
• A₁ – skrzynka lęgowa dla dziuplaków. Są to skrzynki posiadające wewnętrzny wymiar dna 11 x 11 cm, głębokość od wlotu do dna od wewnątrz 21 cm, średnicę otworu wlotowego około 28 mm, natomiast grubość ścianki przedniej 4 cm, wykonanej z podwójnej deski. Potencjalne gatunki, które mogą zająć skrzynkę to: mazurek, sosnówka. Ważne, aby skrzynka była tak skonstruowana, aby można było ją czyścić od środka.
• B – skrzynka lęgowa dla szpaka. Są to skrzynki posiadające wewnętrzny wymiar dna 14 x 14 cm, głębokość od wlotu do dna od wewnątrz 26 cm, średnicę otworu wlotowego około 47 mm, natomiast grubość ścianki przedniej 6 cm (w celu zapewnienia ochrony przed kunami). Potencjalne gatunki, które mogą zająć skrzynkę to: szpak czy krętogłów.
• D – dla ptaków większych. Są to skrzynki posiadające wewnętrzny wymiar dna 17 x 17 cm, głębokość od wlotu do dna od wewnątrz 27 cm, średnicę otworu wlotowego około 85 mm, natomiast grubość ścianki przedniej 4 cm. Potencjalne gatunki, które mogą zająć skrzynkę to: kawka czy kraska. Budkę mogą też wykorzystać wiewiórki.

MATERIAŁY SŁUŻACE DO BUDOWY SKRZYNEK

Do budowy skrzynek lęgowych typu A, A1, B, D stosować można deski sosnowe, świerkowe, topolowe, olszowe czy brzozowe o grubości od 2 do 4 cm. Pożądanym rozwiązaniem jest zastosowanie bardziej trwałego drewna dębowego. Przynajmniej podczas tworzenia listwy mocującej oraz daszków. Daszki powinny wystawać około 3 cm poza powierzchnię skrzynki. Elementy te najszybciej butwieją na skutek wzmożonego oddziaływania warunków atmosferycznych. W celu wydłużenia żywotności materiału, warto zastosować deski heblowane. Należy pamiętać, iż znaczenie ma również jakość wykorzystanych desek. W przypadku użycia mokrych desek, ich dochodzić może do deformacji  skrzynki. Co więcej tworzą się pęknięcia i szczeliny. Wywołuje to również trudności w otwieraniu skrzynki podczas np. jej czyszczenia. Wilgotność użytego materiału powinna wynosić ok 12-15%. Odpowiada to wilgotności materiału sezonowanego, które suszone jest na powietrzu.
Używając materiału suszonego w suszarniach należy się liczyć z pęcznieniem drewna, które pojawiać się będzie pod wpływem warunków atmosferycznych. Należy pamiętać, aby nie  stosować do budowy skrzynek wieszanych na zewnątrz wszelkiego rodzaju płyt wiórowych lub sklejek nieodpornych na działanie wody lub innych czynników atmosferycznych. Dopuszcza się stosowanie sklejki wodoodpornej do budek wieszanych na budynkach. Podczas wyboru materiału do budowy skrzynek lęgowych należy brać pod uwagę bezpieczeństwo np. przechodniów.

ZABEZPIECZENIA SKRZYNEK LĘGOWYCH

W celu zabezpieczenia zbudowanych skrzynek lęgowych, można podjąć następujące działania:

• zabezpieczenie przed dzięciołami – w celu zabezpieczenia skrzynek przed rozkuwaniem warto zastosować osłonę blaszaną na otwór wlotowy do skrzynki,
• zabezpieczenie przed ssakami drapieżnymi – konstrukcja możliwie najwęższego otworu wejściowego do skrzynki, a także pogrubienie przedniej ścianki budki, w celu uniemożliwienia penetracji jej wnętrza przez drapieżnika.