Gmina
Wągrowiec

W dniach 15-16.03.2017 odbyły się warsztaty rewitalizacyjne:

Warsztat rewitalizacyjny I - 15.03.2017 r. godz. 16.00 Urząd Gminy Wągrowiec

Warsztat rewitalizacyjny II - 16.03.2017 r. godz. 16.00 Świetlica Wiejska w Łeknie

Warsztat rewitalizacyjny III - 16.03.2017 r. godz. 19.00 Świetlica Wiejska w Tarnowie Pałuckim

Warsztaty zostały poprowadzone przez eksperta ds. partycypacji społecznej, Panią Magdalenę Popłońską – Kowalską z firmy 4CS z Zielonej Góry, która wykonuje na zlecenie gminy program rewitalizacji.

W celu zaproszenia mieszkańców na spotkania powieszone zostały plakaty informacyjne oraz zamieszczone komunikaty na stronie internetowej Urzędu. Warsztaty cieszyły się dużym zainteresowaniem mieszkańców; w sumie udział wzięło ponad  50 mieszkańców. Celem warsztatów było zapoznanie mieszkańców  z etapowością i procesowością prowadzonych prac nad Lokalnym Programem Rewitalizacji.  Wszystkie spotkania poprowadzone zostały wg opracowanego  schematu, który obejmowała następujące zagadnienia:

• Pojęcie rewitalizacji zgodnie z zapisami prawnymi
• Społeczny sens rewitalizacji
• Obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji
• Aktualny stan prac zespołu ds. rewitalizacji nad opracowywaniem LPR
• propozycje mieszkańców w zakresie rewitalizacji

Na początku każdego spotkania ekspert zapoznał mieszkańców z rysem historycznym  rewitalizacji   lat 90-tych i wskazywał, że ówczesna rewitalizacja była przede wszystkim skierowana na działania inwestycyjne, renowacyjne, estetyczne, które to podejmowane były dla ludzi jednak bez ich partycypacyjnego udziału. W  wielu miejscach w których podejmowano interwencje rewitalizacyjne nastąpiła ich ponowna degradacja, co było związane z brakiem udziału społeczności lokalnych w tych procesach. Aktualnie rewitalizacja może być prowadzona dwoma ścieżkami; zgodnie z ustawą o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 roku oraz zgodnie z Wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020. Podczas  spotkania omówiono różnicę pomiędzy  tymi dwoma ścieżkami, zwracając szczególną uwagę na wyjaśnienie mieszkańcom, że metodologicznie  zarówno GPR jak i LPR są tożsame i różnią się wyłącznie trybem ich uchwalania, jak również czasem ich obowiązywania w gminie. Poinformowano uczestników spotkań, że Gmina Wągrowiec  przystąpiła do opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji na lata 2017-2023 zgodnie w drugą ścieżką czyli Wytycznymi w zakresie rewitalizacji.

Kolejnym etapem spotkania było zapoznanie mieszkańców z pojęciem rewitalizacji oraz jej społecznym sensem. Pod pojęciem rewitalizacji (łac. re+vita – dosłownie: przywrócenie do życia, ożywienie) rozumie się „działanie skupione na ożywieniu zdegradowanych obszarów np. poprzemysłowych, którego celem jest znalezienie dla nich nowego zastosowania i doprowadzenie do stanu, w którym obszary zmieniają swoją funkcję. Rewitalizacja jest pojęciem stosowanym najczęściej w odniesieniu do części miasta lub zespołu obiektów budowlanych, które w wyniku przemian gospodarczych, społecznych, ekonomicznych i innych, utraciły częściowo swoją pierwotną funkcję i przeznaczenie. Każdy przeprowadzony z mieszkańcami warsztat miał na celu pozyskanie wiedzy  dla zespołu ds. rewitalizacji w zakresie propozycji mieszkańców do podejmowania określonych działań w swoich miejscowościach i obszarach.

Koordynatorzy prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji gorąco zapraszają do skorzystania z możliwości przekazania swoich opinii i pomysłów na rewitalizację – za pośrednictwem poczty elektronicznej: rewitalizacja@wagrowiec.wlkp.pl. Każdy głos udzielony w tej ważnej dla Gminy debacie jest niezwykle cenny. Im szerszym konsultacjom zostaną poddane zapisy Programu, tym bardziej działania naprawcze w nim wyznaczone będą zaspokajały potrzeby mieszkańców.

WĄGROWIEC - Warsztaty w Urzędzie Gminy

W spotkaniu wzięli udział: Wójt gminy p. Przemysław Majchrzak, Starosta  Powiatu Wągrowieckiego p. Tomasz Kranc,  Radni Gminy, pracownicy Urzędu Gminy, przedstawiciele zespołu ds. rewitalizacji, mieszkańcy. Spotkanie poświęcone było dyskusji  o rewitalizacji w Gminie Wągrowiec. Podczas spotkania zaprezentowano idę rewitalizacji, zasady konstruowania Lokalnego Programu Rewitalizacji. Wójt gminy wraz z Starostą  podkreślali, że rewitalizacja to nie wyłącznie dofinansowanie ze środków zewnętrznych, ale przede wszystkim zmiana sposobu działania z ludźmi, budowania odpowiedzialności za miejsce, teren, rozbudzanie przedsiębiorczości. Podczas  spotkania wielokrotnie podkreślano, że Gmina Wągrowiec przystępuje do procesu zmian, które osadzone w czasie i przestrzeni maja doprowadzić do zmian w społecznościach lokalnych, poprawić ich funkcjonowanie zarówno w sferze materialnej, infrastrukturalnej jak i społecznej.

Aby budować potencjał społeczności lokalnej oraz zauważać zmiany w niej zachodzące należy widzieć ten proces w dwóch równoległych wzajemnie zachodzących na siebie zjawiskach. Chodzi o podejmowane działania z ich konkretnymi wynikami i rezultatami – efekty zbiorowego wysiłku ludzi np. poprawa lokalnego otoczenia (jest ładniej), poprawa bezpieczeństwa, zbudowanie placu zabaw czy boiska. Z drugiej strony należy widzieć proces wzmacniania tej społeczności w jej zdolności do współpracy, zwiększania się umiejętności i kompetencji ludzi, wpływu na podejmowane decyzje, a w szczególności poziomu empowermentu czyli poczucia sprawstwa.

Budowanie potencjału społeczności - to praca, która wzmacnia zdolność ludzi, grup, organizacji do budowania swoich systemów, struktur, umiejętności i kompetencji, aby lepiej potrafili zdefiniować czego potrzebują, wyznaczyć wspólne cele, stworzyć projekty i zaangażować się w ich realizację. Ważne jest, aby chcieli i umieli współpracować oraz uczestniczyć w podejmowaniu lokalnych decyzji. W tym procesie budowania potencjału społeczności zawiera się aspekt edukacji środowiskowej, organizacyjnego i osobistego rozwoju, zwiększanie samoświadomości, empowerment i praca zgodna z zasadami sprawiedliwości społecznej i poszanowania różnorodności (Skinner Community Strenght 1997)

Empowerment (wzmocnienie, upełnomocnianie) - wspólne działania w warunkach podmiotowości wspólnoty albo o podmiotowym charakterze. Proces upodmiotowienia członków lokalnej społeczności prowadzący do ich aktywnego włączenia się w życie społeczne w celu poprawy sytuacji własnej i całej wspólnoty. Empowerment to przeciwieństwo bezsilności, rozumiane nie tylko jako proces, ale i jego rezultat. W tym drugim znaczeniu empowerment to odzyskiwanie kontroli nad własnym życiem, zdolności wpływania na innych i podejmowania współpracy. Empowerment ma wymiar subiektywny i obiektywny: obejmuje zarówno poczucie, jak i realne poszerzanie zakresu „sprawstwa”. 

ŁEKNO

W spotkaniu uczestniczyli wójt gminy Wągrowiec oraz mieszkańcy sołectwa Łekno. Podczas spotkania mieszkańcy  zaproponowali następujące obszary i działania:

- Targowisko - parking przy kościele - miejsce do odbywania jarmarków, spotkań dla mieszkańców, miejsce do organizacji jarmarku cysterskiego. Dobra integracja mieszkańców to zdecydowanie wzmocnienie obszarów empowermentu. Zrewitalizowana przestrzeń pozwoli pobudzić aktywność mieszkańców do samoorganizacji podczas organizacji jarmarków, festynów. Dobrze zintegrowana społeczność szybciej reaguje na sytuacje kryzysowe, trudne w społeczności co przekłada się na mniejszą ilość wykroczeń, dewastacji wspólnej przestrzeni.

- Utworzenie ścieżki edukacyjnej przebiegającej trasą Kościół-Rynek-Osada Prawa - Pastorówka -Łysa Góra-  turystów można zainteresować historycznym miejscem Łekna, oprowadzenie wycieczek szkolnych. Działanie te pozwolą zwiększyć edukację a tym samym wrażliwość na historię. Oprowadzanie wycieczek to także możliwość korzystania z małej infrastruktury gastronomicznej, parkingowej tym samym wzrost przedsiębiorczości wśród  mieszkańców.

- Modernizacja plaży nad jeziorem-  rekultywacja jeziora, mała gastronomia, siłownia zewnętrzna, nawiezienie piasku, chata grillowa, wypożyczalnia sprzętu wodnego, zabudowa sanitarna - ważne miejsce dla  mieszkańców, ale także dla turystów, tworzenie small biznesu np. wypożyczalnia sprzętu wodnego, mała gastronomia. Zrewitalizowana przestrzeń będzie mogła służyć mieszkańcom do wspólnego spędzania czasu wolnego rodzin, osób starszych, dzieci , młodzieży co może przyczynić się do poprawy relacji pomiędzy sobą co koreluje z poprawą funkcjonowania rodzin, osób starszych w społeczności lokalnej. Powoduje to także nawiązywanie pozytywnych więzi interpersonalnych które w efekcie mogą wzmocnić wspólne zainteresowanie sobą, wspólną przestrzenia. Wspólna przestrzeń będzie wówczas zadbana przez mieszkańców, którzy będą jej „pilnowali” przed atakami wandalizmu, jak i sami dbali o porządek i dobry stan zrewitalizowanego jeziora. To także wzrost empowermentu w obszarze poczucia wpływu na zmianę sytuacji we wsi, spójności czyli poczucia tożsamości z miejscem.

- Scena nad jeziorem - mini amfiteatr- miejsce do spotkań z mieszkańcami, występów lokalnych grup muzycznych, rozwój działalności GOK. Zrewitalizowana przestrzeń stanowić powinna wspólne miejsce mieszkańców, którzy będę w efekcie dbać o nią. Wspólne spędzanie czasu w atrakcyjny sposób łączy ludzi, daje poczucia wspólnoty, która to szybciej reaguje na ataki np. wandalizmu.

Działania Domu Kultury mogą być wzbogacane poprzez środki pozyskane np. z Narodowego Centrum Kultury, który realizuje  program DK+ Inicjatywy Lokalne -Celem strategicznym programu dotacyjnego Narodowego Centrum Kultury Dom Kultury+ Inicjatywy lokalne jest inicjowanie działań służących wzmocnieniu zaangażowania domów kultury w życie społeczności lokalnej, odkrywaniu i rozwijaniu potencjału i kapitału kulturowego jej członków oraz kulturotwórczych zasobów społeczności.

Program skierowany jest do domów kultury, które gotowe są prowadzić nowatorskie działania animacyjne projektowane w oparciu o przeprowadzoną wcześniej diagnozę i poddane ewaluacji, a ukierunkowane na bezpośrednią i bliską współpracę z przedstawicielami społeczności lokalnej. Główny nacisk programu położony jest na nawiązywanie przez dom kultury stałych relacji z mieszkańcami miejscowości, na terenie których działa. Odkrywanie talentów i wzmacnianie potencjału społecznego ma owocować stworzeniem wspólnych projektów na rzecz społeczności lokalnych i przestrzeni publicznej.

- Piekarnia w Rynku - aktualnie zamknięta, a mogłaby stanowić miejsce ciekawe dla mieszkańców, turystów, wypiek chleba tradycyjnymi metodami, rozwój działalności gospodarczej. Zrewitalizowana piekarnia to także pielęgnowanie tradycji lokalnej wypieku chleba, co wiąże się z rozbudzeniem poczucia tożsamości jako jednego z kilku wymiarów empowermentu w społeczności lokalnej.

- Przekształcenie budynku po byłej poczcie - miejsce historyczne w Łeknie,  po modernizacji może stanowić miejsce dla organizacji pozarządowych, które aktualnie nie mają swojego miejsca we wsi, utworzenie Punktu Informacji turystycznej. Działania rewitalizacyjne zdecydowanie mogą wzmocnić angażowanie ludzi do działania, czyli obszar związany z empowermentem w  tej społeczności. Ten poziom związany jest z poziomem współpracy wewnątrz (i czasem na zewnątrz) danej społeczności. Zrewitalizowana przestrzeń jak i proponowane działania pozwolą zauważyć  zsieciowane w społeczności, refleksję nad postawą  gotowości do współpracy międzyinstytucjonalnej, zawierania różnego typu sojuszy i partnerstw, otwartości na zmiany, zdolności do wypracowywania długofalowych wspólnych rozwiązań. Współpraca jako wartość- wspólny cel, który jednoczy ludzi.

- Utworzenie izby pamięci Pastorówka, ze stanowiskami dawnych zawodów, sprzętami „dawnymi” pozyskanymi od mieszkańców .Działania  wspólne mieszkańców pozwolą na wzrost zdolności ludzi w lokalnej społeczności do przejścia pomiędzy myśleniem w kategorii „ja” do myślenia w kategorii „my”.  Ważnym elementem  są relacje w tej społeczności, ludzie się znają,  ufają sobie.  Poprzez wspólne działanie – gromadzenie przedmiotów  zaistnieje świadomość wspólnej potrzeby/kwestii oraz  motywacja i gotowość do wspólnego działania

- Ścieżki rowerowe do wsi - rozwój  turystyki rowerowej, napływ turystów. Wzrost zainteresowania turystów to szansa na wzrost zamożności mieszkańców poprzez działalność usługową (mała gastronomia, rękodzieło, produkty rolne) na terenie wsi.

Bardzo ważnym elementem podkreślanym w szczególności przez Wójta Gminy, było rozbudzenie w mieszkańcach kreatywności w zakresie zakładania działalności gospodarczej np. w formie agroturystyki, czy sklepików ze sprzedażą pamiątek i małą gastronomią, pola namiotowo- camperowego, produkcja i sprzedaż produktów rolnych i ogrodniczych oraz przetworów. Padła również propozycja wypromowania produktu regionalnego Łekna - zupa z komosy, pączki Małgorzaty.

TARNOWO PAŁUCKIE

W spotkaniu udział wzięli mieszkańcy Tarnowa Pałuckiego oraz Wójt Gminy. Mieszkańcy zaproponowali następujące działania rewitalizacyjne:

- Budowa skansenu - miejsca przypominającego dawne czasy, zawody, wystrój wsi, na bazie wykopalisk Ekspedycji Archeologicznej „Łekno” kierowanej przez prof. A.M. Wyrwę  z Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, miejsce do organizacji festynu archeologicznego - eventu charakterystycznego dla Tarnowa. Mieszkańcy chcieliby się zaangażować w jego działalność, oprowadzać turystów, powozić bryczką, prowadzić mała gastronomię. To zdecydowanie wzmocni społeczność lokalną  w kwestii związanej  z ich poczuciem „sprawstwa” tj. skuteczności podmiotu w działaniu. Wzrośnie  gotowość  do podjęcia odpowiedzialności za siebie i swoją wspólnotę, oraz zdolność poszczególnych ludzi do podjęcia wysiłku zmiany swojej sytuacji na lepsze zarówno indywidualnie jak również wspólnie z innymi. 

- Stworzenie świetlicy wiejskiej w dawnym dworze - miejsca dla mieszkańców, seniorów, miejsca dla turystów z Punktem Informacji Turystycznej. Aktualnie mieszkańcy korzystają w bardzo ograniczonym zakresie ze świetlicy wiejskiej w części domu prywatnego. Świetlica nie jest wyposażona, zimna, mała. Mieszkańcy chcą rozwijać swoje zainteresowania kulinarne, robótki ręczne, planszówki. Nowe miejsce pozwoli także organizować zajęcia dla dzieci, pomagać w odrabianiu lekcji, wspierać zainteresowania itp. Zrewitalizowanie tej przestrzeni może spowodować zwiększenie aktywności społecznej mieszkańców, zminimalizowanie alienacji osób starszych, co zdecydowanie może spowodować zmniejszenie podejmowania działań w kierunku umieszczania osób starszych w Domach Pomocy Społecznej. Aktywność mieszkańców w zrewitalizowanej świetlicy pozwoli mieszkańcom realizować swoje pasje, hobby, to także miejsce spędzania wspólnie czasu wolnego. Ważnym udziałowcem tych działań może być pomoc społeczna, która to może realizować Programu Aktywności Lokalnej. Rewitalizacja w tych obszarach to możliwość także korzystania ze środków MRPiPS czy projektów systemowych. Głównym narzędziem do pracy ze społecznościami w zrewitalizowanych przestrzeniach powinien być Program Aktywności Lokalnej,  którego celem jest przeciwdziałanie ubóstwu i wykluczeniu społecznemu  prowadzony we współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego i organizacjami pozarządowymi. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu jest możliwe dzięki budowie systemu aktywnej integracji. Jednym z narzędzi służących realizacji działań na rzecz aktywizacji społecznej jest tworzenie i wdrażanie Programów Aktywności Lokalnej (PAL). Założeniem Programu Aktywności Lokalnej jest wspieranie działań realizowanych na rzecz aktywizacji społecznej i rozwiązywania problemów społeczności lokalnej, to również wspieranie samoorganizacji społeczności lokalnych oraz budowanie i wzmacnianie ich obywatelskiej społeczności, tak aby każda osoba i rodzina mogła realizować swoje plany i aspiracje życiowe, a w trudnych sytuacjach życiowych uzyskiwać pomoc i wsparcie ze strony wspólnoty. Program kierowany jest do osób w ramach konkretnego środowiska lub członków danej społeczności. Oznacza to, że w ramach programu można prowadzić działania aktywizacyjne adresowane do osób mieszkających na pewnej przestrzeni, obejmującej dany obszar np. rewitalizowanym. Program Aktywności Lokalnej jest zgodny z podstawowymi zasadami życia społecznego w szczególności z zasadą pomocniczości, partycypacji społecznej i współodpowiedzialności. Program Aktywności Lokalnej stwarza szanse na wzrost zaangażowania mieszkańców w rozwiązywanie lokalnych problemów społecznych.

- Rekultywacja jeziora - utworzenie plaży z mini pomostem, małą infrastrukturą gastronomiczną, sanitarną, wypożyczalnią sprzętu wodnego. Miejsce do spędzania wolnego czasu, rekreacja dla turystów, mieszkańców. Zrewitalizowana przestrzeń będzie mogła służyć mieszkańcom do wspólnego spędzania czasu wolnego rodzin, osób starszych, dzieci, młodzieży co może przyczynić się do poprawy relacji pomiędzy sobą co koreluje z poprawa funkcjonowania rodzin, osób starszych w społeczności lokalnej. Powoduje to także nawiązywanie pozytywnych więzi interpersonalnych które w efekcie mogą wzmocnić wspólne zainteresowanie sobą, wspólną przestrzenią. Wspólna przestrzeń będzie wówczas zadbana przez mieszkańców, którzy będą jej „pilnowali” przed atakami wandalizmu, jak i sami dbali o porządek i dobry stan zrewitalizowanego jeziora. To także wzrost empowermentu w obszarze poczucia wpływu na zmianę sytuacji we wsi, spójności czyli poczucia tożsamości z miejscem

- Ścieżka rowerowa - drogą do Krosna, z ławeczkami, tablicami informacyjnymi, aktualnie mało wykorzystywane miejsce. Jest to dobre miejsce dla turystów, mieszkańców. Utworzenie ścieżki pozwoli na wzrost zainteresowania turystów, którzy będą chętnie przyjeżdżać do wsi i korzystać z  zasobów np. gastronomicznych, miejsc noclegowych co w efekcie spowoduje wzrost zamożności mieszkańców

- Budowa parkingu przy kościele - aktualnie trudny dostęp, jest to perełka  historyczna, za mało wykorzystywana turystycznie, utworzenie tablic. Bardzo charakterystyczne miejsce we wsi, które stanowi ewidentnie atrakcje tego rejonu. Wykorzystanie zrewitalizowanej przestrzeni spowoduje wzrost zainteresowania grup turystycznych, wycieczek szkolnych co wiąże się z korzystaniem z licznych atrakcji, małej gastronomi czyli wzrostu zamożności mieszkańców a także poczucia  dumy z zamieszkiwania we wsi co powodować powinno zwiększeniem odpowiedzialności za wspólna przestrzeń, zmniejszenie ilości śmieci czy aktów wandalizmu.

Ponadto zgłoszono następujące propozycje:

• Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Tarnowo Pałuckie i Łekno;
• Modernizacja dróg powiatowych i wojewódzkiej z wybudowaniem ronda na skrzyżowaniu ulicy Pocztowej i Pałuckiej  oraz kom. Czarneckiego;
• Modernizacja dróg gminnych w obrębie obszaru rewitalizowanego, w tym byłej drogi do projektowanego skansenu archeologicznego i doprowadzenie mediów;
• Wzdłuż dróg: wojewódzkiej i powiatowych budowa ciągu pieszo-jezdnego dla rowerów i pieszych – połączenie tym ciągiem obszaru rewitalizowanego tj. Tarnowa Pałuckiego – Łekna oraz miasta Wągrowca;
• W Tarnowie Pałuckim – na bazie dworu – utworzenie świetlicy, ale również pozostawienie zabudowań dawnego dworu z ogrodem, budynków gospodarczych, kuźni, prowadzenie letniej szkoły zawodów ginących np. kowalstwo, kamieniarstwo, rymarstwo, kołodziejstwo, bednarstwo itp.;
• Utworzenie Izby Historii renowacji kościoła w ww. budynku;
• Łekno – Tarnowo Pałuckie – budowa przeprawy, przejścia z dawnego klasztoru do Łekna, ścieżka spacerowo-edukacyjna wokół Jeziora Łekneńskiego;
• Rewitalizacja rynku w Łeknie oraz tzw. Starego rynku przy ul. Strażackiej;
• Gazyfikacja wsi;
• Na bazie budynku parafialnego – przykościelnego – organizacja niedzielnych spotkań parafialnych;
• Budowa przez przedsiębiorcę Hotelu;
• Rozbudowa oświetlenia ulicznego we wsiach objętych rewitalizacją;
• W Tarnowie Pałuckim – nad jeziorem – chata Rybaka – z możliwością kupna świeżej i wędzonej ryby;
• Przygotowanie wydawnictw i pocztówek;
• Budowa Pomnika Powstańców Wlkp. w Łeknie.